در باب یک اعدام

اعدام به خودی خود امری تقبیح شده است که از مناظر گوناگون نقدهای فراوانی بر آن رواست. حتی بر خلاف نظر بسیاری از افراد، در مواردی مانند قتل نفس، نه تنها اعدام از میزان جرم کم نمی کند، بلکه بر میزان جرم و جنایت نیز می افزاید، چرا که این عمل خود مروج خشونت است. عملا اگر از منظری دیگر به آن نگاه کنیم، عامل اعدام، قاتلی است که روزها و گاهی سال ها به کشتن یک انسان فکر می کند، پس از این منظر نمی توان تفاوتی میان ولی دم و قاتل یافت که هر دو یک عمل را انجام می دهند و آن کشتن یک انسان است.

اعدام به طور کلی در ایران که بر اساس فقه اسلامی است به سه قسم قصاصی، تعزیری و حدی تقسیم بندی می شود که چون در این مقاله مجال بررسی سه گونه به طور کامل نیست، به بررسی گونه تعزیری آن می پردازیم که هرچند تفاوت های آن با اعدام حدی کم است، اما امروزه به دلیل بحث اعدام افراد به دلایل سیاسی، افساد فی الارض و امثالهم بحثی جدی و داغ است که متاسفانه نگرانی های بسیاری را هم در رابطه با جان افراد به همراه دارد.

مجازات اعدام از جمله مجازات هايی است که در سال هاي اخير، با چالش هايی در حوزه ي نظر و عمل مواجه بوده است. به لحاظ نظری، دانشمندانی همچون بکاريا در رساله ي جرايم و مجازات ها و پيروانش اين مجازات را خلاف نظريه ي «قرار داد اجتماعي» مي دانند، هر چند دانشمندان بزرگ ديگری همچون بنتام، روسو و منتسکيو با وي هم عقيده نيستند. و پاسخ هاي محکمي در مقابل آن دارند. اين بحث به قدری جدی است که در سطح سازمان هاي بين المللي و مهم ترين آن، يعني سازمان ملل نيز مطرح شده. در 20 نوامبر 1959، مجمع عمومي سازمان ملل در چهاردهمين دوره ي کاري خود، به موجب تصميم 1396 به شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان مأموريت داد تا درباره ي اعدام و قوانين مربوط و طرز عمل آن مطالعه کند و نتايج و آثار ابقا و الغاي مجازات اعدام را در زمينه جرم شناسي بررسي نمايد. مارک آنسل، مستشار ديوان کشور فرانسه و مدير بخش حقوق تطبيقي پاريس، گزارشي را درباره ي مجازات اعدام مطرح کرد که بعدها در سال 1962 منتشر شد. وي با ارائه ي ارقام و آمار، نتيجه گرفت: تمايل جامعه ي جهاني به سمت الغاي مجازات اعدام و جايگزين ساختن آن به وسيله ي زندان و اقدامات تأميني و تربيتي است.نگرش آنسل و ديگر مخالفان اعدام بر "ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي"، مصوب 16 دسامبر 1966 تأثير گذاشت و به تأييد نگرش لغو اعدام منجر شد و در نتيجه، کشورهايي که اين مجازات را لغو نکرده اند، آن را به صورت محدود به موارد و شرايط خاص قبول کردند.

اما چرایی ناکارآمدی اعدام وقتی خود نمایی می کند که می بینیم این عمل نه تنها باعث کاهش جرم (بر اساس قانون مجازات اسلامی در ایران) نمی شود بلکه هر روز شاهد افزایش جرم هایی مانند قتل، ‌قاچاق مواد مخدر و امثالهم هستیم.

در مورد اخیر که در رابطه با اعدام "سعید ملک پور" است و باعث نگارش این مطلب شد، باید تامل بیشتری کرد. سعید ملک پور متخصص کامپیوتری است که از سال ۱۳۸۷ در در بند ۲ الف اطلاعات سپاه در سلول های انفرادی و یا گروهی این بند در حبس است و تحت شدیدترین فشارها برای اعتراف به اعمال ناکرده است. وی محکوم به اعدام به دلیل طراحی سایت های مستهجن است. این سایت ها که در واقعیت هیچ ارتباطی با وی ندارند، در اصل با استفاده از CMS ی که وی نوشته است ساخته شده اند که هر کسی می تواند از آن ها استفاده کند و با خرید این برنامه سایت خود را طراحی کند.

اما بر فرض محال هم اگر این اتهام را به سعید ملک پور منتسب بدانیم، باز نمی توان اعدام را مناسب وی دانست، چرا که با این کار نه تنها از جرم فرضی مجازات اسلامی جلوگیری نمی شود، ‌بلکه براساس گفته های پیشین باعث افزایش جرم نیز می شود.

اما اگر بخواهم این مساله را شخصی و براساس وقایع و خاطرات بند ۲ الف بررسی کنم، می بینم که این حکم تنها به دلیل خواسته بازجوی وی در بند ۲ الف زندان اوین است.

بازجویان در این بند که خارج از نظارت سازمان زندان ها یا هر نوع سازمان نظارتی فعالیت می کنند، با استفاده از هر حربه و وسیله ای سعی دارند نظر شخصی خود را بر متهم غالب کنند و با استفاده از قدرتی که در قوه قضاییه به دست آورده اند احکام مد نظر خود را به امضای قاضی می رسانند و رسما می توانم این اتهامات را زاده و پرداخته نظر بازجو و کارشناس پرونده بدانم.

از این سو لازم است که تمامی سازمان های بین المللی برای بررسی وضعیت اعدام ها در ایران اقداماتی سریع انجام دهند که سعید ملک پور یک از صد از محکومین به اعدام در زندان های ایران است و در صورت تداوم شرایط کنونی شاید روزی آنقدر دیر باشد که نتوان آماری از محکومین به اعدام را در ایران به دست آورد.

+ این مطلب ابتدا در سایت روز آنلاین منتشر شده است

پ.ن: بعد از قریب به دو سال است که وبلاگم را آپدیت کردم، هرچند این وبلاگ هم در دست سربازان خدوم و گمنام امام زمان بود، ولی با کمی سختی توانستم وبلاگ را بازیابی کنم. به هر حال دلم برای وبلاگ نویسی تنگ شده بود، به زودی مجددا به روز می شوم!